Różnice
Różnice między wybraną wersją a wersją aktualną.
| Both sides previous revision Previous revision Next revision | Previous revision | ||
|
public:materialy:historia:hist21wdhigz:start [2012/12/08 16:54] sacred [A. Historia XXI WDH w latach 1912 -- 1939] |
public:materialy:historia:hist21wdhigz:start [2014/08/15 09:56] (aktualna) |
||
|---|---|---|---|
| Linia 21: | Linia 21: | ||
| - | ==== B. Historia XXI WDH w latach 1939 - 1945. ==== | + | ==== B. Historia XXI WDH w latach 1939 - 1945 ==== |
| Ul. Złota / róg Jana Pawła II | Ul. Złota / róg Jana Pawła II | ||
| + | |||
| ^ Data ^ Wydarzenie ^ Opis ^ | ^ Data ^ Wydarzenie ^ Opis ^ | ||
| | 15.X \\ 1939 | Powstanie Harcerskiego \\ Oddziału Bojowego "Żbik" | W udzielonym drużynie ( poza siedzibą szkoły Tow. .Przyjaciół Ziemi Mazowieckiej ) lokalu w innej szkole odbyła się pierwsza okupacyjna , a pewnie i wojenna zbiórka "21". Zarządził ją pierwszy przyboczny ** Przemysław A. Szuder **, który powrócił z kampanii wrześniowej (...) Szuder zakomunikował, że z dniem dzisiejszym drużyna staje się Harcerskim Oddziałem Wojska Polskiego, zadaniem którego jest walka zbrojna z okupantem. Każdy z harcerzy otrzyma czas na podjęcie decyzji (...) Zaprzysiężenie oddziału odbyło się w mieszkaniu doktora Bogdanowicza. W dużym skrócie trzeba zapisać, że utworzona jednostka wojskowa przyjmuje nazwę "Żbik". (A.Czałbowski). \\ "Ojciec podczas wrześniowej obrony Warszawy był komendantem Obrony Przeciwlotniczej w IV Dzielnicy, za którą to służbę otrzymał Krzyż Walecznych po raz trzeci od dowódcy Armii Warszawa gen. Juliusza Rómmla (załącznik do Rozkazu z 28.IX.1939 -OPL Warszawa). Szybko otrząsnął się z przygnębienia po upadku Warszawy. Od pierwszych miesięcy okupacji był aktywny w SZP - ZWZ. Do ostatka pozostał wierny swym dwóm życiowym pasjom: harcerstwu i Warszawie. Na przełomie lat 1939 i 1940 podejmował próby scalenia rozdrobnionych poczynań organizacyjnych młodzieży harcerskiej. Był pierwszym komendantem "Żbika", oddziału bojowego, który powstał w październiku 1939 r. z 21 Warszawskiej Drużyny Harcerskiej. Po śmierci ojca oddziałowi, który nadal skupiał harcerzy z dawnej 21 WDH, nadano kryptonim "Żwawy Burek", co było harcerskim pseudonimem ojca." (Stanisław Jankowski "Agaton" - "Z fałszywym ausweisem w prawdziwej Warszawie"). | | | 15.X \\ 1939 | Powstanie Harcerskiego \\ Oddziału Bojowego "Żbik" | W udzielonym drużynie ( poza siedzibą szkoły Tow. .Przyjaciół Ziemi Mazowieckiej ) lokalu w innej szkole odbyła się pierwsza okupacyjna , a pewnie i wojenna zbiórka "21". Zarządził ją pierwszy przyboczny ** Przemysław A. Szuder **, który powrócił z kampanii wrześniowej (...) Szuder zakomunikował, że z dniem dzisiejszym drużyna staje się Harcerskim Oddziałem Wojska Polskiego, zadaniem którego jest walka zbrojna z okupantem. Każdy z harcerzy otrzyma czas na podjęcie decyzji (...) Zaprzysiężenie oddziału odbyło się w mieszkaniu doktora Bogdanowicza. W dużym skrócie trzeba zapisać, że utworzona jednostka wojskowa przyjmuje nazwę "Żbik". (A.Czałbowski). \\ "Ojciec podczas wrześniowej obrony Warszawy był komendantem Obrony Przeciwlotniczej w IV Dzielnicy, za którą to służbę otrzymał Krzyż Walecznych po raz trzeci od dowódcy Armii Warszawa gen. Juliusza Rómmla (załącznik do Rozkazu z 28.IX.1939 -OPL Warszawa). Szybko otrząsnął się z przygnębienia po upadku Warszawy. Od pierwszych miesięcy okupacji był aktywny w SZP - ZWZ. Do ostatka pozostał wierny swym dwóm życiowym pasjom: harcerstwu i Warszawie. Na przełomie lat 1939 i 1940 podejmował próby scalenia rozdrobnionych poczynań organizacyjnych młodzieży harcerskiej. Był pierwszym komendantem "Żbika", oddziału bojowego, który powstał w październiku 1939 r. z 21 Warszawskiej Drużyny Harcerskiej. Po śmierci ojca oddziałowi, który nadal skupiał harcerzy z dawnej 21 WDH, nadano kryptonim "Żwawy Burek", co było harcerskim pseudonimem ojca." (Stanisław Jankowski "Agaton" - "Z fałszywym ausweisem w prawdziwej Warszawie"). | | ||
| Linia 35: | Linia 37: | ||
| | 6.X \\ 1944 | W niewoli. | " 6 października po załadowaniu na stacji Ożarów do wagonów towarowych wszyscy zostali wywiezieni do obozu jeńców wojennych "Stalagu" w Lamsdorfie, obecnie Łambinowice, dokąd dotarli 8 października rano." \\ (Andrzej Czałbowski "Żbik") | | | 6.X \\ 1944 | W niewoli. | " 6 października po załadowaniu na stacji Ożarów do wagonów towarowych wszyscy zostali wywiezieni do obozu jeńców wojennych "Stalagu" w Lamsdorfie, obecnie Łambinowice, dokąd dotarli 8 października rano." \\ (Andrzej Czałbowski "Żbik") | | ||
| - | ==== C ==== | + | ==== C. Historia XXI WDH w latach 1945 -1956 ==== |
| + | |||
| + | Ul. Polna 46 a. | ||
| ^ Data ^ Wydarzenie ^ Opis ^ | ^ Data ^ Wydarzenie ^ Opis ^ | ||
| | I.1945 - \\ 21.VII \\ 1945 | Odtwarzanie drużyny | ** Adamowi Bromkemu **"Dębowi - Karskiemu" udało się uciec w Wiedniu z transportu wiozącego jeńców na nowe Arbeitskomando. 6 grudnia 1944 roku dotarł po różnych perypetiach do Krakowa, gdzie spotkał swoją matkę. W czasie powstania pani Bromke była naczelną siostrą jednego z powstańczych szpitali. Podczas ewakuacji wywiozła, ukryty w poduszce rannego, sztandar 21 WDH, który od paru miesięcy przechowywany był w jej mieszkaniu. Z Krakowa przenieśli się do Piastowa, gdzie mieszkali pod zmienionymi nazwiskami - Adam został kuzynem własnej matki. 19 stycznia 1945 roku znaleźli się znowu w Warszawie. Po nawiązaniu kontaktu, poprzez rodziców "Ruskina" państwa Gromulskich, z ** harcmistrzem Stefanem Mirowskim ** (byłym komendantem warszawskiej chorągwi Szarych Szeregów, a wywodzącym się z 21) ** Ireną Milko - Więckowską, Andrzejem Raźniewskim ** oraz kilkoma jeszcze młodszymi harcerzami - ** Adam Bromke **przystąpił do odtwarzania drużyny. Do lipca 21 działała w konspiracji. | | | I.1945 - \\ 21.VII \\ 1945 | Odtwarzanie drużyny | ** Adamowi Bromkemu **"Dębowi - Karskiemu" udało się uciec w Wiedniu z transportu wiozącego jeńców na nowe Arbeitskomando. 6 grudnia 1944 roku dotarł po różnych perypetiach do Krakowa, gdzie spotkał swoją matkę. W czasie powstania pani Bromke była naczelną siostrą jednego z powstańczych szpitali. Podczas ewakuacji wywiozła, ukryty w poduszce rannego, sztandar 21 WDH, który od paru miesięcy przechowywany był w jej mieszkaniu. Z Krakowa przenieśli się do Piastowa, gdzie mieszkali pod zmienionymi nazwiskami - Adam został kuzynem własnej matki. 19 stycznia 1945 roku znaleźli się znowu w Warszawie. Po nawiązaniu kontaktu, poprzez rodziców "Ruskina" państwa Gromulskich, z ** harcmistrzem Stefanem Mirowskim ** (byłym komendantem warszawskiej chorągwi Szarych Szeregów, a wywodzącym się z 21) ** Ireną Milko - Więckowską, Andrzejem Raźniewskim ** oraz kilkoma jeszcze młodszymi harcerzami - ** Adam Bromke **przystąpił do odtwarzania drużyny. Do lipca 21 działała w konspiracji. | | ||
| Linia 58: | Linia 63: | ||
| | 17 \\ Lipiec \\ 1952 | Aresztowanie \\ dh Jerzego \\ Stokowskiego. | Aresztowany 17.07.1952 przez funkcjonariuszy UB. Skazany na 6 lat więzienia przez Wojskowy Sąd Rejonowy w Warszawie za przynależność do nielegalnej organizacji "Drzazga" mającej na celu obalenie przemocą Ludowo - Demokratycznego ustroju Państwa Polskiego /Art.86 KKWP/. Przebywał w śledztwie w Komendzie MO /Pałac Mostowskich/, w Więzieniu Karno - Śledczym "Toledo" przy ul. Ratuszowej oraz w Więzieniu Progresywnym dla Młodocianych w Jaworznie. Zwolniony w 1954 r. na podstawie amnestii po 2 latach. Zrehabilitowany w 1963 r. przez Sąd Najwyższy. | | | 17 \\ Lipiec \\ 1952 | Aresztowanie \\ dh Jerzego \\ Stokowskiego. | Aresztowany 17.07.1952 przez funkcjonariuszy UB. Skazany na 6 lat więzienia przez Wojskowy Sąd Rejonowy w Warszawie za przynależność do nielegalnej organizacji "Drzazga" mającej na celu obalenie przemocą Ludowo - Demokratycznego ustroju Państwa Polskiego /Art.86 KKWP/. Przebywał w śledztwie w Komendzie MO /Pałac Mostowskich/, w Więzieniu Karno - Śledczym "Toledo" przy ul. Ratuszowej oraz w Więzieniu Progresywnym dla Młodocianych w Jaworznie. Zwolniony w 1954 r. na podstawie amnestii po 2 latach. Zrehabilitowany w 1963 r. przez Sąd Najwyższy. | | ||
| - | ==== D ==== | + | ==== D. Historia XXI WDH w latach 1956 - 2007 ==== |
| + | |||
| + | Ul. Nowowiejska 37 a. | ||
| ^ Data ^ Wydarzenie ^ Opis ^ | ^ Data ^ Wydarzenie ^ Opis ^ | ||
| | Jesień \\ 1956 | | Przemiany społeczno - polityczne w kraju wciągu 1956 r. sprawiają, że w różnych kręgach harcerskich narasta dążność do reaktywowania działalności Związku. Ze środowiska "21" aktywnie uczestniczy w tych zabiegach ** Tomasz Wołowski **, będąc łącznikiem pomiędzy różnymi grupami instruktorskimi jesienią 1956 r. W kręgach szaroszeregowych harcerzy i instruktorów warszawskich działa dpp. ** Jerzy Filiński **, który wraz z tymi instruktorami jeździ "legendarnym" autobusem MZK nr "173" do Łodzi, by tam - po różnych odbywających się naradach - uczestniczyć w trwającym w dniach 8 - 10.XII. 1956 r. w tzw. "Zjeździe Łódzkim", na którym wznowiono działalność ZHP. | | | Jesień \\ 1956 | | Przemiany społeczno - polityczne w kraju wciągu 1956 r. sprawiają, że w różnych kręgach harcerskich narasta dążność do reaktywowania działalności Związku. Ze środowiska "21" aktywnie uczestniczy w tych zabiegach ** Tomasz Wołowski **, będąc łącznikiem pomiędzy różnymi grupami instruktorskimi jesienią 1956 r. W kręgach szaroszeregowych harcerzy i instruktorów warszawskich działa dpp. ** Jerzy Filiński **, który wraz z tymi instruktorami jeździ "legendarnym" autobusem MZK nr "173" do Łodzi, by tam - po różnych odbywających się naradach - uczestniczyć w trwającym w dniach 8 - 10.XII. 1956 r. w tzw. "Zjeździe Łódzkim", na którym wznowiono działalność ZHP. | | ||
| Linia 90: | Linia 98: | ||
| | 1978- 1981 | Komendantem Szczepu \\ dh Jerzy Filiński. | Do szczepu powraca ** dh Jerzy Filiński **i wdraża tradycyjne metody wychowania. Wychowuje nową kadrę. | | | 1978- 1981 | Komendantem Szczepu \\ dh Jerzy Filiński. | Do szczepu powraca ** dh Jerzy Filiński **i wdraża tradycyjne metody wychowania. Wychowuje nową kadrę. | | ||
| - | ==== E ==== | + | ==== E. Historia XXI WDH ==== |
| + | |||
| + | Ul. Dzielna / Al. Jana Pawła II (Pawiak) | ||
| ^ Data ^ Wydarzenie ^ Opis ^ | ^ Data ^ Wydarzenie ^ Opis ^ | ||
| | 20 \\ Kwiecień \\ 1940 | Aresztowanie przez gestapo dh Czesława Jankowskiego. | "Przyszli po niego 20 kwietnia 1940 roku o szóstej rano. Dwóch cywilów i czterech umundurowanych gestapowców z bronią w ręku. Było to pierwsze, na szeroką skalę przeprowadzone, aresztowania wśród adwokatury warszawskiej. Po kilkugodzinnej rewizji zabrali go na Szucha. Resztę domowników zamknęli w kancelarii i plądrowali mieszkanie. Broni i gazetek ukrytych w piecu nie znaleźli." \\ "Mimo ostrzeżenia na wiadomość o aresztowaniu Ojca Andrzej (starszy syn) poszedł z żoną do kościoła, oboje przystąpili do komunii, po czym zgłosił się na Szucha. Łudził się, że w ten sposób uratuje Ojca." (Stanisław Jankowski "Agaton" - "Z fałszywym ausweisem w prawdziwej Warszawie"). | | | 20 \\ Kwiecień \\ 1940 | Aresztowanie przez gestapo dh Czesława Jankowskiego. | "Przyszli po niego 20 kwietnia 1940 roku o szóstej rano. Dwóch cywilów i czterech umundurowanych gestapowców z bronią w ręku. Było to pierwsze, na szeroką skalę przeprowadzone, aresztowania wśród adwokatury warszawskiej. Po kilkugodzinnej rewizji zabrali go na Szucha. Resztę domowników zamknęli w kancelarii i plądrowali mieszkanie. Broni i gazetek ukrytych w piecu nie znaleźli." \\ "Mimo ostrzeżenia na wiadomość o aresztowaniu Ojca Andrzej (starszy syn) poszedł z żoną do kościoła, oboje przystąpili do komunii, po czym zgłosił się na Szucha. Łudził się, że w ten sposób uratuje Ojca." (Stanisław Jankowski "Agaton" - "Z fałszywym ausweisem w prawdziwej Warszawie"). | | ||
| | 21 \\ Czerwiec \\ 1940 | Rozstrzelanie dh Czesława Jankowskiego przez hitlerowców w Palmirach. | "Ojciec i brat siedzieli na Pawiaku, przysyłali grypsy. Matka i siostra wysyłały im paczki żywnościowe. Szukały pośredników, żeby ich uwolnić za umiejętnie wręczoną łapówkę. W czerwcu grypsy się urwały. Usłużny volksdeutsch, "ludzki człowiek", p. S. Zamieszkały Piękna 61, brał nadal pieniądze i nie szczędził uspokajających wiadomości." (Stanisław Jankowski "Agaton" - "Z fałszywym ausweisem w prawdziwej Warszawie"). \\ "Barbara Wiśniewska - Sokołowska, która wskutek nieuwagi SS-mana wyczytującego z listy więźniów załadowanych na samochody ocalała jedyna z transportu śmierci 20 - 21 czerwca 1940 r., opowiada o okolicznościach wywiezienia tej grupy skazańców do Palmir ( // W więzieniu mokotowskim i na Pawiaku, // w tomie // Wspomnienia więźniów Pawiaka, // s.179 - 82): \\ ...widzę wreszcie poznanego przed godziną ** adwokata Jankowskiego ** . Wrzucają teraz na brzeg wozu ostatnich - dwóch konających. Jednego zwalają ** Jankowskiemu ** wprost na kolana, drugiego upychają i kopią buciorami. \\ .....Poniżej podajemy - w dosłownym brzmieniu i porządku oryginału - odpis listy transportu z 20 - 21 czerwca 1940 r. wyniesionej przez Janinę Gruszkową: \\ ** ...Jankowski Andrzej ** 11.12.07 \\ ** Jankowski Czesław ** 20. 7.81...". \\ (Władysław Bartoszewski "Warszawski Pierścień Śmierci 1939 - 1944") \\ "21 czerwca kampania francuska została zakończona. Historyczny wagon odjechał do Berlina. Tego samego dnia na pokładzie brytyjskiej korwety wylądowałem w Plymuth. Tego samego dnia w Palmirach pod Warszawą Niemcy rozstrzelali mego ojca i brata." (Stanisław Jankowski "Agaton" - "Z fałszywym ausweisem w prawdziwej Warszawie"). | | | 21 \\ Czerwiec \\ 1940 | Rozstrzelanie dh Czesława Jankowskiego przez hitlerowców w Palmirach. | "Ojciec i brat siedzieli na Pawiaku, przysyłali grypsy. Matka i siostra wysyłały im paczki żywnościowe. Szukały pośredników, żeby ich uwolnić za umiejętnie wręczoną łapówkę. W czerwcu grypsy się urwały. Usłużny volksdeutsch, "ludzki człowiek", p. S. Zamieszkały Piękna 61, brał nadal pieniądze i nie szczędził uspokajających wiadomości." (Stanisław Jankowski "Agaton" - "Z fałszywym ausweisem w prawdziwej Warszawie"). \\ "Barbara Wiśniewska - Sokołowska, która wskutek nieuwagi SS-mana wyczytującego z listy więźniów załadowanych na samochody ocalała jedyna z transportu śmierci 20 - 21 czerwca 1940 r., opowiada o okolicznościach wywiezienia tej grupy skazańców do Palmir ( // W więzieniu mokotowskim i na Pawiaku, // w tomie // Wspomnienia więźniów Pawiaka, // s.179 - 82): \\ ...widzę wreszcie poznanego przed godziną ** adwokata Jankowskiego ** . Wrzucają teraz na brzeg wozu ostatnich - dwóch konających. Jednego zwalają ** Jankowskiemu ** wprost na kolana, drugiego upychają i kopią buciorami. \\ .....Poniżej podajemy - w dosłownym brzmieniu i porządku oryginału - odpis listy transportu z 20 - 21 czerwca 1940 r. wyniesionej przez Janinę Gruszkową: \\ ** ...Jankowski Andrzej ** 11.12.07 \\ ** Jankowski Czesław ** 20. 7.81...". \\ (Władysław Bartoszewski "Warszawski Pierścień Śmierci 1939 - 1944") \\ "21 czerwca kampania francuska została zakończona. Historyczny wagon odjechał do Berlina. Tego samego dnia na pokładzie brytyjskiej korwety wylądowałem w Plymuth. Tego samego dnia w Palmirach pod Warszawą Niemcy rozstrzelali mego ojca i brata." (Stanisław Jankowski "Agaton" - "Z fałszywym ausweisem w prawdziwej Warszawie"). | | ||
| - | ==== F ==== | + | ==== F. Historia XXI WDH ==== |
| - | Tu już zwykły tekst... | + | Ul. Powązkowska - Cmentarz Wojskowy. |
| + | *Kwatera Zgrupowania "GURT" - zapalenie zniczy na mogiłach kwatery oraz przy tablicy Powstańców i Harcerzy XXI WDH i 2 Harcerskiej Baterii Artylerii Plot "Żbik"; | ||
| + | *Kwatera Batalionu "Zośka" - zapalenie zniczy na grobie dh Stefana Mirowskiego - harcerza XXI WDH | ||
| + | *Kwatera Batalionu "Miotła" - zapalenie zniczy na grobach Wandy i Stanisława Gromulskich - siostry i brata - harcerza XXI WDH - dowódcy 1 plutonu 2 hbaplot; | ||
| + | *Kwatera Pułku "Baszta" - zapalenie zniczy na grobie plut. pchor. Kazimierza Dziubałtowskiego ps. "Tomek" harcerza XXI WDH | ||
| + | *Kwatera Mauzoleum AK - zapalenie zniczy na grobie Jerzego Filińskiego 22D rząd VI miejsce 11 (na wysokości pomnika Gloria Victis przy murze). | ||
